In de kerstvakantie van 1971/1972 ging een KNZB-zwemploeg voor het eerst op trainingsstage naar Las Palmas op Gran Canaria. In de zwemkroniek van toen is als enige berichtgeving alleen bijgaande foto met vier zwemmers in badpakken.
Wel stond er als nieuwsfeit in de kranten dat Enith Brigitha in het 50 meter bad, waar getraind werd, tijdens een snel georganiseerde wedstrijd met en tegen de eveneens aanwezige Zweedse ploeg de 100 vrij won in 59.6. Daarmee was zij de eerste Nederlandse die deze afstand in lang bad binnen de minuut zwom.
Enith Britgitha onder de minuut en Peter Prijdekker ziet alles anders!
Nadere informatie leerde dat in de Telegraaf een foto had gestaan van de gehele afvaardiging. Initiatiefnemer was Edgar Vos, een bekende modekoning uit die tijd. Dat was op de vrije middag een welkome afleiding tussen de vele kilometers door.
Helemaal achteraan: Cora Schouten (VZC) links en Bert Bergsma (ZIAN); daarvóór: v.l.n.r. Marianne Vermaat (VZC), Josien Elzerman (ZIAN), Wijda Mazereeuw (EZV), Alie te Riet (Zwemlust), Truus Zantvoort (de Devel), Frieke Buijs (VZC) en Bob Schoutsen (de Dolfijn);
Voorste rij: v.l.n.r. Peter Prijdekker (ZIAN), Astrid Verver (PSV), Henny Pentermann (Kon.AZ/HDZ), Enith Brigitha (Het Y), François van Kruijsdijk (PSV) -achter hem Anke Rijnders- , Tineke Hofland (ZIAN) en coutourier Edgar Vos.
Jonge garde doet Mexicogeneratie vergeten
Na de minder goede prestatie bij de Olympische Spelen van Mexico 1968, waar alleen Ada Kok met haar titel op de 200m vlinderslag zich kon onttrekken aan de algemene malaise, leek Nederland een sombere toekomst tegemoet te gaan.
Links Jo Schreurs in gesprek met Naardencoryfeeën Linda de Boer en Ton van Klooster tijdens een training in 1970
Maar vanuit dit sombere toekomst perspectief gloorde er hoop aan de horizon. De bouw van vele overdekte zwembaden had een gunstige uitwerking op het ontstaan van nieuwe zwemclubs. Bovendien was er niet langer meer één bondscoach die de dienst uitmaakte. Een viermanschap bestaande uit de heren Nico van Dam en Jo Schreurs (bondscoaches aan de bassinrand), Jan Jiskoot en André van der Sluis (opleidingen) werkte nieuwe plannen uit, waarbij ook geluisterd werd naar de clubtrainers. Deze werden ook ingeschakeld bij grote toernooien. Dat er genoeg talent was, was al merkbaar in 1971 toen Nederland de eerste van een reeks Achtlandenwedstrijden (West-Europa) voor de jeugd van 16 jaar en jonger won en in hetzelfde jaar in Rotterdam bij de EJK in zwembad ‘de Plompert’(een open bad op het Ahoy complex) succesvol was met zes gouden en vier zilveren medailles. In het landenklassement was alleen Oost-Duitsland sterker.
In de augustusmaand regende het records bij een drielandenwedstrijd in Wald Kraiburg (vlak bij München), terwijl bij de sterk bezette landenontmoeting in het kader van de Europa Cup de dames (gemiddelde leeftijd 17 jaar) opnieuw hun visitekaartje afgaven met de tweede plaats achter de DDR, maar vóór landen als de Sovjet-Unie en Hongarije. Dit evenement vond plaats in Bratislava. De mannen hadden het moeilijker, maar ook bij hun optreden in de B-afdeling was er een topscore van uitstekende resultaten en records.
Optimisme
Volop optimisme dus richting de Olympische Spelen in München, zeker omdat er al sneller werd gezwommen dan de OS-limieten, die in 1972 op de klokken moesten komen. Dankzij de frisse wind en beleidsideeën, gesterkt door een toevloed van jeugdige talenten, werd ook het plan geboren om al in de kerstvakantie een trainingsstage te beleggen in de warmte. De keuze viel op de Canarische Eilanden en de hoofdstad Las Palmas.
Josien Elzerman als rugslagzwemster, die uiteindelijk haar beste prestatie leverde in de estafette 4x100m vrije slag (vijfde)
Uitgenodigd werden de opvallende zwemmers bij de Zomerwedstrijden als EJK Rotterdam. Drielandenwedstrijd in Wald-Kraiburg (Zuid-Duitsland) en de Europacup evenementen in Bratislava en Turijn.
Als Olympische kanshebbers golden vooral de meisjes, die uitblonken bij de EJK naast enkele EK-gangers van 1970. De gemiddelde leeftijd van de geselecteerden was 16,7 jaar! Voor heren was er minder plaats. De ‘oudgedienden’ Henny Pentermann en Bob Schoutsen (20 ja hadden Olympische ervaring opgedaan in Mexico 1968. De uit Zuid-Afrika overgekomen Peter Prijdekker was een aanwinst voor het mannenzwemmen.
Jong en onervaren
Er waren ook volstrekte nieuwelingen afkomstig van kleine, pas opgerichte clubs uit andere delen van Nederland dan de gevestigde orde uit Amsterdam (het Y), Den Haag (ZIAN), Vlaardigen (VZC).
Voor de 16-jarige Truus Zantvoort (foto van nu) was het allemaal onbekend en gloednieuw. Zij behaalde in de zomer van 1971 in zwembad Overbosch (Voorburg)) de titel op de 200m vlinderslag en presteerde ook heel goed (tweede en derde plaatsen) bij de internationale evenementen. Dat zij mocht gaan trainen met de andere toppers leek allemaal geweldig. Er was wel een probleem. “Het was zo nieuw, zo onbekend, dat ik er niet aan kon wennen en last had van heimwee. In Frieke Buijs (VZC) had ik een plezierige kamergenote met wie ik het zelfs aandurfde om ’s morgens vroeg van uit het hotel naar zee te gaan om daar te zwemmen. Dat mocht helemaal niet van de leiding, het was wel erg leuk. Het was moeilijk om echt in de ploeg te worden opgenomen. Niemand kende mij en ik kende vrijwel niemand, behalve de meiden van VZC Vlaardingen, met wie ik zwom in de kring Rotterdam. Mijn club was De Devel uit Zwijndrecht en mijn trainer was Arie Florusse”, vertelde zij onlangs via de telefoon.
Hoewel Truus Zantvoort tot de Olympische kandidaten behoorde, kwam het er niet van. Ze had boven dien de pech onzacht met een glazen deur in aanraking te komen en dat kostte haar enkele weken herstel in een ziekenhuis. Zij denkt toch met plezier terug aan haar tijd als zwemster.
Terug naar Toen
Nico van Dam in München 1972
En de Olympische Spelen in München? Maar liefst 14 dames en 7 heren reisden naar de Beierse hoofdstad. “Nee, geen medailles, maar wel een reeks records (12 records) en goeie prestaties”, blikt coach Nico van Dam terug. “De concurrentie was moordend voor de onervaren ploeg met Olympische debutanten. Drie deelnemers per land en dat met acht plekken voor de finale. Australië, de USA, twee Duitslanden (Oost- en West Duitsland) en Rusland.”